یا رقیه (س)

تقویت اراده در انجام واجبات

مهمترین عامل تقویت اراده در انجام واجبات کسب معرفت و انجام خودسازی است. با افزایش معرفت و تهذیب نفس و تکرار و تمرین انسان به جائی می رسد که کارهای خیر برای او به صورت ملکه درمی آید ملکه یعنی صدور فعل از مکلف بدون تأمل و تردید- وقتی انسان به خدا و قیامت باور داشته باشد انسان احساس مسئولیت می کند و مسئولیت می کند و مسئولیت های خود را انجام می دهد- در اثر تهذیب نفس و ریاضت و مخالفت با نفس و هوا هوس قوه عاقله او تقویت می شود و انگیزه های غیر الهی در او ضعیف می شود. و در اثر تکرار و تمرین بجایی می رسد که تکلیف خود را به صورت خودکار و منظم سر وقت انجام می دهد. قرآن کریم می فرماید: « وَ اسْتَعینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاهِ وَ إِنَّها لَکَبیرَهٌ إِلاّ عَلَى الْخاشِعینَ؛ از صبر و نماز یاری بجویید و این کار جز برای خاشعان سنگین و گران است- انجام نماز برای غیر خاشعین سنگین و گران و سخت است لکن برای کسانی که خشوع و خداترسی و احساس مسئولیت های خود را انجام می دهد به راحتی و آسانی گناهان را ترک می کند.

تقویت شناخت و معرفت و مراقبت و خودسازی دائمی کارها را برای انسان آسان می کند وقتی انسان بداند خیر او در چیست و با خودسازی دائمی کارها را برای انسان آسان می کند وقتی انسان بداند خیر او در چیست و با خودسازی هم انگیزه های خیر را در خود تقویت کند، انجام کارها راحت می شود ضمن اینکه هر عملی سبب توفیق عمل دیگرمی شود و در اثر تکرار نورانیتی پیدا می کند که حاضر نیست هیچ عمل خیری را از دست بدهد.

برای اینکه این حالت پیدا نشود و استمرار بر عمل داشته باشد باید نشاط در عبادات را رعایت کند وقت های دیگر انجام کارهایی را بر خود بیش از اندازه تحمیل نکند. تا وقتی نشاط دارد ادامه دهد و وقتی خسته شد،‌ رها کند- بعضی از اوقات افراط در عمل سبب زدگی می شود و نفس فراری می شود.
قلبها اقبال وادبار دارند امام علی(ع) می فرماید: همانا دلها دارای خواهش هستند، گاه به چیزی رو می کنند و گاه روی می گردانند. پس،‌ هر گاه خواستند و اقبال کردند،‌ آنها را به کار گیرید چه آنکه دل اگر به کاری مجبور شود،‌ کور گردد.

و نیز فرموند: همانا دلها را روی آوردنی است و روی گرداندنی پس هر گاه روی آوردند، آنها را به مستحبات وا دارید، هر گاه پشت کردند به انجام فرائض از سوی آنها بسنده کنید.(میزان الحکمه، جلد دهم،‌ ص4992، حدیث 16959-16960) داشتن نشاط در عبادت عاملی است برای استمرار آن- ولی اگر نفس خود را هنگامی که آمادگی ندارد خسته کردیم زدگی ایجاد می شود و ممکن انجام عبادات معموله هم برای او سخت باشد.

رهرو آن است که آهسته و پیوسته برود. در روایات هم آمده کم مداوم بهتر از اینکه زیاد و مداوم نباشد قلب انسان حالات مختلفی دارد گاهی که حوصله ندارد،‌ عبادات را بر خود تحمیل نکند بلکه صرفا واجبات را انجام دهد و مستحبات را رها کند تا حالات او عوض شود. استمداد از خدای متعال و ائمه هدی علیهم السلامت برای توفیق عبادت مؤثر است. دعای اللهم ارزقنا توفیق الطاعه را تا آخر که در مفاتیح الجنان آمده بخوانید.

عوامل بی حالی در عبادت: برخی عوامل بی حالی در عبادت عبارت است از:
1- حب نفس و دوست داشتن بیش از حد خود.
2- جای گیری حب دنیا و زرق و برق آن در دل آدمی.
3- استفاده از غذاهایی که حلال نیستند.
4- استفاده از غذاهایی که پاک نیستند.
5- تکرار گناه به حدی که دل سیاه گردد و شوق عبادت گرفته شود. که با تفحص در نفس خود باید علت را پیدا کرد و مداوا نمود. بی میلی و بی رغبتی و عدم توجه در نماز معلول عوامل متعددی است از جمله :

الف ) نشناختن نماز و اهمیت و اسرار نهفته در آن.
ب ) عدم شناخت و توجه کافی نسبت به معبود; یعنی , همو که در نماز با او سخن می گوییم.
ج ) اشتغال ذهن و فکر و اندیشه و تعلق قلب به دنیا و مسائل مادی .
برای حل این مشکل راه های متعددی وجود دارد از جمله :
1- دقت در انجام مقدمات نماز; مانند وضوی با معنویت انجام مستحباتی چون اذان اقامه و …
2- گزینش مکان مناسب و دوری از جاهای شلوغ و پر سر و صدا و دوری از هرچه موجب انحراف از توجه به خداوند شود.
3- گزینش وقت مناسب تا آن جا که ممکن است اول وقت خواندن نماز.
4- تا حد امکان در مسجد و با جماعت نماز خواندن (به ویژه در جماعاتی که بعد معنوی بیشتری دارد).
5- نماز را با اشتیاق و با طمائنینه و با دقت در مفاهیم و معانی آن خواندن.
6- عدم توجه به اطراف و اطرافیان؛ در حال ایستاده به مهر نگریستن و در رکوع به پایین پا و در تشهد به دامن خود نظر نمودن.
7- تخلیه دل از حب دنیا و امور دنیوی و آن را مالامال از عشق خداساختن .

توضیح : ذهن انسان همواره متوجه چیزی است که به آن عشق می ورزد چنان که عاشق آنی از فکر معشوق خود بیرون نمی رود. این که ما در نمازهایمان همواره به فکر مسائل دیگر هستیم به خاطر تعلق شدید نفس به دنیا و حب آن است اما آن که عاشق حق است در هر حال و کاری به یاد خداست به طوری که گویی همیشه در نماز است.

8- ضبط قوه خیال , توضیح : پرنده لجام گسیخته خیال چکاوکی است که هر آن بر شاخساری می نشیند. از این رو همیشه افکار انسان به این طرف و آن طرف متوجه است و قرار و آرامی ندارد اما اگر آدمی با دقت و هوشیاری در کنترل آن بکوشد پس از چند صباحی رام و مطیع شده و به هر سو که اراده کند متوجه می گردد. بنابراین انسان باید درنماز از اول با قاطعیت بنا گذارد که تمام توجه خود را به سوی پروردگار معطوف دارد و هرگاه طایر خیال از چنگ او گریخت بلافاصله آن را به همان جهت برگرداند. اگر چندین مرتبه در ایام متوالی چنین کند کم کم ذهنش عادت خواهد نمود.
9- توجه به عظمت و هیبت پروردگار و فقر وفاقه خود. بدیهی است اگر آدمی بداند با چه بزرگی روبه روست و خود در مقابل او هیچ بلکه عین احتیاج و فقر و فاقه است با تمام وجود و ذهن و اندیشه خاضع می گردد.

نماز بزرگترین یاد خداوند است. قرآن کریم می فرماید: اقم الصلاه ان الصلاه تنهى عن الفحشاء و المنکر و لذکر الله اکبر و الله یعلم ما تصنعون. نماز را بپادارید بدرستی که نماز مانع فحشا و منکر است و هر آینه نماز بزرگترین یاد خداوند بزرگ است و خدا می داند چه می کنید. عنکبوت، 45 آثار بی توجهی به نماز به قرار زیر است:

1. تباه ساختن خود: نماز در واقع باطنى دارد که اگر نمازگذار آن را ایفاد کند و تماماً مراعات نماید، باطن نماز، نمازگذاز را دعا مى‏کند و برعکس ضایع کننده نماز به جاى اینکه آن را وسیله خودسازى قرار دهد، از آن ابزارى براى تخریب خویش مى‏سازد، چون باطن نماز که در اینجا ضایع شده، نمازگذار را نفرین مى‏نماید و از این دعا و نفرین نباید غفلت کرد.

2. رواج فساد و گمراهى: اگر نماز سبک گرفته شود از قدرت سازندگى آن جلوگیرى شده است؛ در نتیجه راه نفوذ مفاسد و گمراهى‏ها باز مى‏شود. خداوند نماز را بازدارنده از زشتى‏ها و منکرات معرفى مى‏نماید: «انّ الصّلوه تنهى عن الفحشاء و المنکر»V}(عنکبوت، آیه‏ى 45).

3. محرومیت از شفاعت پیامبر و اهل بیت(ع)؛ امام صادق(ع) از پیامبر(ص) روایت کرده که فرمود: }«لاینال شفاعتى غداً من اَخّر الصلاه المفروضه وقتها ؛(آنکه نماز را پس از فرا رسیدن وقت آن به واپس افکند به شفاعتم نرسد»}(امالى صدوق، ص 240).

4. مردن به غیرآئین محمدى(ص): روزى پیامبر اکرم با گروهى از صحابه در مسجد نشسته بودند، مردى وارد شد و نماز آغاز کرد و چنان با شتاب رکوع و سجود نمود که رسول خدا(ص) فرمود: نوک زد، مانند نوک زدن کلاغ. اگر این مرد بمیرد و نمازش این چنین باشد بر آیینى غیر از دین من مرده است }(مستدرک الوسایل، ج 3، روایت 58، 5).

عوامل سستی در نماز:

1. عوامل درونی و مربوط به خود افراد: مهمترین عامل درونی نمازگریزی آسیب پذیری مقطع نوجوانی و جوانی است. این مقطع سنّی، مقطع حساس و بحرانی برای جوانان و نوجوانان است، مسایل و بحران های بلوغ از یک طرف، شکّ و تردیدهای مذهبی از طرف دیگر، ناپختگی و بی تجربگی و گرایش سریع به الگوهای غیرواقعی که اهل نماز نیستند، زمینه هایی است که در خود فرد وجود دارد و باعث می شود که جوانان و نوجوانان علاقه چندانی به نماز نداشته باشند.

2. عواملی بیرونی و محیطی: این عوامل، عواملی هستند که بعضی از آنها قابل جبران است و بعضی غیر قابل جبران. به اختصار این عوامل را بیان می کنیم:

الف ـ کم توجهی یا بی توجّهی خانواده ها نسبت به تربیت دینی فرزندان.
ب ـ نگرش منفی بعضی از خانواده ها نسبت به مسائل دینی مخصوصاً نماز.
ج ـ برخوردهای نادرست والدین و مربیان نسبت به نماز خواندن کودک، نوجوان یا جوان باعث زدگی آنها از نماز می شود.

د ـ تهاجم فرهنگی دشمنان بوسیله شبهه در اعتقادات دینی، ایجاد بدبینی نسبت به کانون های مذهبی، بازداری جوانان از شرک در مراسم عبادی، نماز جمعه و جماعت و … و در ‌آخر ترویج فرهنگ غربی باعث می شود جوانان نسبت به نماز رغبتی نشان ندهند.

هـ ـ دوستی و معاشرت با افراد بی تقوا و بی نماز است که به مرور در انسان تأثیر منفی خواهند گذاشت.

و ـ ندانستن و یا غفلت و فراموشی فلسفه و آثار نماز که باعث می شود توجّه به نماز در ما کمتر شود.
در مورد این مشکل، به ترتیب سه امر مهم را در خود محقق سازید:

1- باور کردن اهمیت نماز اول وقت : گاهی انسان به یک چیزی اعتقاد دارد اما باور و ایمان ندارد. مثلا می داند انسان مرده ترسی ندارد, اما باز هم می‏ترسد. وجود این ترس در انسان دلیل است که آن اعتقاد، تبدیل به باور دل و ایمان قلبی نشده است. چه بسا اعتقاد به اهمیت نماز اول وقت باشد اما باور و ایمان به آن نباشد. برای به دست آوردن این باور می توان از اسباب باوربخش استفاده کرد, مثل مطالعه کردن کتابهایی که در موضوع نماز اول وقت نگاشته شده است که این مطالعه باید پیاپی و پیوسته باشد, سپس به فکر کردن و تفکر بپردازد که با نخواندن نماز اول وقت مشمول چه زیان‏ها و سرزنش‏هایی می شود و با خواندن آن مشمول چه سودها و پاداش‏ها می گردد.

روایاتی که در این باب وارد شده است بسیار مفید و باوربخش است به شرط این که مطالعه آنها استمرار داشته باشد و فکر کردن در آنها نیز هر روز باشد هر چند مختصر و کم. مثلا به این دو روایت دقت شود: عن الصادق(ع) قال قال رسول الله(ص): «لیس منی من استخف بالصلوه لایرد علی الحوض لا والله ; امام صادق(ع) فرمود که رسول اکرم(ص) فرموده است : به خدا قسم از من نیست کسی که نماز را سبک بشمارد و در حوض کوثر بر من وارد نمی شود» }(سفینه البحار, شیخ عباس قمی, ماده صلاه).

تأخیر انداختن نماز مصداق بارز سبک شمردن نماز است. عن النبی(ص): «ما من عبد اهتم بمواقیت الصلوه و مواضع الشمس الا ضمنت له الروح عند الموت و انقطاع الهموم و الاحزان و النجاه من النار; هیچ بنده ای نیست که به وقت های نماز (اول وقت ) و حرکت های خورشید برای نماز اهتمام ورزد مگر این که من سه چیز را برایش ضمانت می کنم : 1- نشاطی آرامش بخش هنگام مردن, 2- جدایی از ناراحتی ها و اندوه ها, 3- نجات از آتش. در این باب پیوسته باید بخواند, بگوید, بشنود و بیندیشد تا رفته رفته اعتقاد به باور بدل گردد».

2- اراده و تصمیم : باور کردن اهمیت نماز اول وقت خود زمینه ساز اراده و تصمیم می شود اما با اراده و تصمیم فاصله دارد زیرا ممکن است یک چیزی باور قلبی باشد ولی اراده و تصمیم انسان به آن تعلق نگیرد. مثلا مسلمان روزه دار تشنه باور قلبی دارد که آب او را از تشنگی می رهاند ولی هرگز آب نمی آشامد تا روزه اش باطل نشود, اینجا اراده و تصمیم بر آشامیدن آب تعلق نگرفته گرچه باور قلبی هست که آب رفع تشنگی می کند. اگر کسی نسبت به اهمیت نماز اول وقت باور قلبی پیدا کرد ممکن است به خاطر موانعی اراده و تصمیمش به خواندن نماز اول وقت تعلق نگیرد, هر چند آن موانع، غیرموجه باشد, بنابراین بعد از باور قلبی باید اراده و تصمیم بگیرد و تمامی موانع خواندن نماز اول وقت را کنار بزند.

3- مداومت تا سر حد ملکه شدن : پس از طی آن دو مرحله گذشته باید در مقام عمل آن قدر نماز اول وقت خواندن را ادامه دهد تا عادت و ملکه گردد این مداومت عملی در ابتدای کار, امری دشوار و سخت می باشد ولی پس از گذشت یک سال یا دو سال و یا حتی کمتر از این مدت , امری عادی و آسان می گردد, (نگاه: نماز اول وقت , محمد حسین رجایی خراسانی).

البته باید توجه داشته باشید که در رسیدن به این هدف باید سیاست تدریج را پیش گیرید؛ یعنی کسی که عادت به خواندن نماز در اول وقت نداشته نباید انتظار داشته باشد یک دفعه و در مدتی کوتاه بتواند به راحتی و سهولت در اول وقت نماز بخواند بلکه باید در این راه با آهستگی و تدریج پیش رود. یعنی باید سعی کند مثلا در طول یک هفته حداقل یک روز نمازش را در اول وقت بخواند و این کار را یک ماه ادامه دهد و بعد این یک روز را به دو روز تبدیل کند و در این راه استقامت و پایداری نماید یعنی هیچ کار غیرضروری و غیر لازمی او را از نماز در اول وقت منصرف ننماید و همین طور به تدریج بر تعداد روزهایی که در آنها نماز اول وقت می خواند بیفزاید تا تمام طول هفته اش را در بر بگیرد و همه نمازها را در اول وقتش بخواند

دختر  مسلمان مواظب باش تو همچون  غنچه درحجاب وچون  مروارید درصدف هستی وتا هنگامی که در پوشش قرار داری زیبای وطراوتت محفوظ است و به خاطر حفاظت از عفتت هیچ گاه مزاحمتی برا یت ایجاد نمی شود وازدستبرد  وازار مردان هوسران در امان هستی هیچکس  هوس  چیدنت رانمی کند اما همین که حجا بت کنار رفت چهره  مو و اندامت در مقابل نگاه های هوس الود جلوه گری کرد  هما نطور که غنچه پس از شدن به خاطر جلوه برگهای با طراوت وزیبایش چیده می شود وپس ازچیده  می شود  وپس از  چیده شدن  به  فا صله  چند روز پژ مرده وپرپرمی گردد تو نیز پس از کنار  رفتن حجاب واشکار شدن چهره واندامت گرفتار دام مردان شکارچی وهرزه می شوی  اسیر محبت کاذب  ودام عشق دروغین  هو سرانان بوالهوس می گردی فر یب خورده وقلب ودل پاکت را یکجا به او هدیه می کنی .

واو از این احساس وسادگیت سو استفاده کرده  وبا و عده های  بی ا ساس  به دامت می کشد گل عفتت را  می چیند وتنها  پس از   چند یکجا بر گزار می کند.پرپرت میکند و به سراغ پرپر کردن گل های دیگر می رود.

منبع:کتاب حجاب عزت است یا اسارت؟

پیا مبر ص فرمود زنی که با داشتن شو هر به غیر شو هر و مر د نا محر م نگاه کند خداوند  اعما ل نیک او را که انجام داده از بین  خواهد برد و مورد خشم و غضب پروردگار قرار خواهد گرفت واگر ارتباط با غیر شوهر پیدا کند حق است بر خداوند او را در اتش جهنم بسوزاند  پس از انکه در عا لم قبر عذابش نموده باشدمنابع حجاب عزت است یا اسارت

1- سفارش امام سجاد(ع)
رفتار توأم با عفاف و رعايت حجاب همسران و دختران شهداى كربلا و حضرت زينب، نمونه عملى متانت بانوى اسلام بود. امام سجاد عليه السلام نيز تا مى توانست، مراقب حفظ شؤون آن بانوان بود. در كوفه به ابن زياد گفت: مرد مسلمان و پاكدامنى را همراه اين زنان بفرست، اگر اهل تقوايى! «تاريخ طبرى، ج 4، ص 350.»

3- فریاد زنان بر سر عمر سعد ملعون
به نقل شيخ مفيد: پس از كشته شدن امام حسين عليه السلام وقتى گذار عمر سعد نزد زنان و دختران امام شهدا افتاد، زنان بر سر او فرياد زدند و گريستند و از او خواستند كه آنچه را از آنان غارت شده به آنان بازگردانند، تا به وسيله آنان خود را بپوشانند. « ارشاد، شيخ مفيد، ج 2، ص 113.»

4- سفارش ام کلثوم به مامور بردن اسیران
دختران و خواهران امام، مواظب بودند تا حريم عفاف و حجاب اهل بيت پيامبر تا آنجا كه مى‏شود، حفظ و رعايت شود. ام كلثوم به مأمورِ بردن اسيران گفت: وقتى ما را وارد شهر دمشق مى‏كنيد از درى وارد كنيد كه تماشاچى كمترى داشته باشد. و از آنان درخواست كرد كه سرهاى شهدا را از ميان كجاوه‏هاى اهل بيت فاصله بدهند تا نگاه مردم به آنها باشد و حرم رسول‏الله را تماشا نكنند و گفت: از بس كه مردم ما را در اين حال تماشا كردند، خوار شديم.! « ارشاد، شيخ مفيد، ج 2، ص 113.»

5- اعتراضهای شدی حضرت زینب به ابن زیاد
از اعتراض هاى شديد حضرت زينب عليها السلام به يزيد، اين بود كه: اى يزيد! آيا از عدالت است كه كنيزان خود را در حرمسرا پوشيده نگاه داشته‏اى و دختران پيامبر را به صورت اسير شهر به شهر مى گردانى، حجاب آنها را هتك كرده، چهره‏هايشان را در معرض ديد همگان قرار داه‏اى كه دور و نزديك به صورت آنان نگاه مى‏كنند؟! « ارشاد، شيخ مفيد، ج 2، ص 113.»
هدف‏ از نقل اين نمونه‏ها نشان‏دادن اين نكته است كه هم خاندان امام حسين عليه السلام، نسبت به حجاب و عفاف خويش مواظبت داشتند، و هم از رفتار دشمن در اين كه حريم حرمت عترت پيامبر را نگاه نداشته و آنان را در معرض تماشاى مردم قرار داده بودند، بشدّت انتقاد مى‏كردند.
با آنكه زير دست دشمن بودند و داغدار و مصيبت زده از منزلى به منزلى و از شهرى به شهرى و از دربارى به دربارى آنان را مى بردند، با نهايت دقت، نسبت به حفظ شأن و مرتبه يك زن پاكدامن و متعهّد مراقبت داشتند. و در همان حال نيز سخنرانى هاى افشارگرانه و انجام رسالت و تبيين و دفاع از اهداف شهدا باز نمى ماندند. حركت اجتماعى سياسى، در عين مراعات حجاب و عفاف. و اين درسى براى بانوان در همه دوران ها و همه شرايط است.

عفاف و حجاب‏ ذر صحنه های کربلا
كرامت انسانى زن، در سايه عفاف او تأمين مى‏شود. حجاب نيز يكى از احكام دينى است كه براى حفظ عّفت و پاكدامنى زن و نيز حفظ جامعه از آلودگى هاى اخلاقى تشريع شده است. نهضت عاشورا براى احياى ارزش هاى دينى بود. در سايه آن حجاب و عفاف زن مسلمان نيز جايگاه خود را يافت و امام حسين عليه السلام و زينب كبرى‏ و دودمان رسالت، چه با سخنانشان، چه با نحوه عمل خويش، يادآور اين گوهر ناب گشتند. براى زنان، زينب كبرى‏ و خاندان امام حسين عليه السلام الگوى حجاب و عفاف است.
اينان در عين مشاركت در حماسه عظيم و اداى رسالت حسّاس و خطير اجتماعى، متانت و عفاف را هم مراعات كردند و اسوه همگان شدند.
1- سفارشات امام حسین علیه السلام
حسين بن على عليه السلام به خواهران خويش و به دخترش، فاطمه، توصيه فرمود كه اگر من كشته شوم، گريبان چاك نزنيد، صورت مخراشيد و سخنان ناروا و نكوهيده مگوييد. «موسوعة كلمات الامام الحسين، ص 406.»
اينگونه حالات، در شأن خاندان قهرمان آن حضرت نبود، بخصوص كه چشم دشمن ناظر صحنه‏ها و رفتار آنان بود.
در آخرين لحظات، وقتى آن حضرت صداى، گريه بلند دخترانش را شنيد برادرش عباس و پسرش علىّ اكبر را فرستاد كه آنان را به صبورى و مراعات آرامش دعوت كنند. « وقعة الطف، ص 206.»
به نقل سيد بن طاووس، شب عاشورا امام حسين عليه السلام درگفت گو با خانواده اش آنان را به حجاب و عفاف و خويشتن دارى توصيه كرد.

روزعاشورا وقتى زينب كبرى، بى‏طاقت و صبر شد و به صورت خود زد، امام به او فرمود: آرام باش، زبان شماتت اين گروه را نسبت به ما دراز مكن. «1» در حادثه حمله دشمن به خيمه‏ها و غارت آنچه آنجا بود، زنى از بنى بكر بن وائل از بانوان حرم دفاع كرد و خطاب كرد كه: اى آل بكر بن وائل! آيا دختران پيامبر را غارت مى‏كنند و جامه‏هايشان را مى‏برند و شما مى‏نگريد؟ « ارشاد، شيخ مفيد، ج 2، ص 113.»